เรามาเรียนรู้ 8 ข้อ ขององค์ประกอบเบื้องต้นซึ่งเป็นศิลปะในการออกแบบ เบื้องต้น  สำหรับให้เราได้ศึกษาว่ามีอะไรบ้าง และทำให้เข้าใจหลักของมันอย่างดี เพื่อนำไปใช้ในการถ่ายภาพให้ออกมามีแบบแผนและสวยงาม มีด้วยกันดังนี้คือ

ภาพ: Point-จุด

1. จุด (Point)

          จุดถือว่าเป็นจุดเริ่มต้นของภาพ ไม่จำเป็นว่าจะเป็นจุดเล็ก ซึ่งอาจจะเป็นวัตถุเล็กๆ ก็ได้ การรวมตัวอาจจะเป็นหนึ่งเดียว เป็นกลุ่ม กระจัดกระจาย ซึ่งแต่ละอย่างจะให้ความรู้สึกที่แตกต่างกัน

         เราสามารถนำจุดมาใส่ในภาพของเราเพื่อต้องการนำเสนอแบบร่วมกลุ่ม แบบดูแล้วสับสนหรือแบบแตกแยกได้ตามที่เราต้องการ

ภาพ: เส้น
ภาพ : เส้น

2.เส้น (Line)

        เส้นเกิดจากเคลื่อนที่ของจุด  หรือการนำจุดมาวางเรียงต่อ ๆ  ก็จะเกิดเป็นเส้น  เส้นมีมิติเดียว  คือ  ความยาว ไม่มีความกว้าง เส้นยังเป็นขอบเขต  ของที่ว่าง รูปร่าง รูปทรง  น้ำหนัก สี ตลอดจนกลุ่มรูปทรงต่าง ๆ 

****เส้นให้ความรู้สึกในการมองได้ดังนี่****

เส้นตั้ง หรือ เส้นดิ่ง  ให้ความรู้สึกทางความสูง  สง่า  มั่นคง  แข็งแรง  หนักแน่น ,

-เส้นนอน รู้สึกสงบ ราบเรียบ นิ่ง ผ่อนคลาย,

 -เส้นเฉียง หรือ เส้นทะแยงมุม ให้ความรู้สึก เคลื่อนไหว รวดเร็ว ไม่มั่นคง

-เส้นหยัก หรือ เส้นซิกแซก ให้ความรู้สึก เคลื่อนไหว อย่างเป็นจังหวะ  มีระเบียบ  ไม่ราบเรียบ น่ากลัว อันตราย ขัดแย้ง ความรุนแรง ,

-เส้นโค้ง แบบคลื่น ให้ความรู้สึก เคลื่อนไหวอย่างช้า ๆ ลื่นไหล ต่อเนื่อง สุภาพ อ่อนโยน นุ่มนวล ,

– เส้นโค้งแบบก้นหอย ให้ความรู้สึกเคลื่อนไหว คลี่คลาย หรือเติบโตในทิศทางที่ หมุนวนออกมา

-เส้นโค้งวงแคบ ให้ความรู้สึกถึงพลังความเคลื่อนไหวที่รุนแรง  การเปลี่ยนทิศทาง ที่รวดเร็ว ไม่หยุดนิ่ง ,

-เส้นประ ให้ความรู้สึกที่ไม่ต่อเนื่อง  ขาด  หาย  ไม่ชัดเจน  ทำให้เกิดความเครียด

  ดังนั้นเวลาเรานำเส้นไปใช้งานจะให้ความรู้สึกได้หลากหลาย เหมาะสมกับภาพหรือนำไปเป็นจุดนำสายตา ด้วยทิศทางของเส้น แล้วแต่เราจะนำไปจัดองค์ประกอบภาพ

ภาพ : รูปทรง

3.รูปทรง (Form)

          รูปทรง จะมี 3 มิติ คือ กว้าง ยาว ลึก ได้แก่  ทรงสี่เหลี่ยม ทรงสามเหลี่ยม ทรงกลม ทรงกระบอก

รูปทรงที่เด่นชัด มีมิติให้ความรู้สึกมีปริมาตร  ความหนาแน่น มีมวลสาร ที่เกิดจากการใช้ ค่าน้ำหนัก หรือการจัดองค์ประกอบของรูปทรง หลายรูปรวมกัน

       เวลาถ่ายภาพเรา จำเป็นต้องรู้ทิศทางของแสง เลือกมุมในการถ่ายภาพให้เหมาะสม เพื่อให้ได้ ภาพที่สวยงาม มีแสงเงา มีมิติ

4.รูปร่าง (Shape)

       รูปร่าง คือ รูปแบน ๆ มี 2 มิติ มีความกว้างกับความยาวไม่มีความหนา เกิดจากเส้นรอบนอกที่แสดงพื้นที่ขอบเขต ของรูปต่าง ๆ เช่น รูปวงกลม  รูปสามเหลี่ยม หรือ รูปอิสระที่แสดงเนื้อที่ของผิวที่เป็นระนาบมากกว่าแสดงปริมาตรหรือมวล

         ภาพที่เน้นเฉพาะรูปร่างขององค์ประกอบ ไม่ได้แสดงรายละเอียด เช่น ภาพถ่ายย้อนแสง ให้มองเห็นรูปร่าง ลักษณะของวัตถุเป็นภาพเงาดำ (Silhouette) รูปร่างเป็นลักษณะบ่งบอกโครงสร้างของวัตถุ และเชื่อมโยงกับเส้น

5.น้ำหนักสี (Tone)

        ค่าน้ำหนัก คือ  ค่าความอ่อนแก่ของบริเวณที่ถูกแสงสว่าง และบริเวณที่เป็นเงาของวัตถุหรือ ความอ่อน- ความเข้มของสีหนึ่ง ๆ หรือหลายสี เช่น สีแดง มีความเข้มกว่าสีชมพู   หรือ  สีแดงอ่อนกว่าสีน้ำเงิน  เป็นต้น
        และยังหมายถึงระดับความเข้มของแสงและระดับ ความมืดของเงา ซึ่งไล่เรียงจากมืดที่สุด (สีดำ)ไปจนถึงสว่างที่สุด (สีขาว)  น้ำหนักที่อยู่ระหว่างกลางจะเป็นสีเทา ซึ่งมีตั้งแต่เทาแก่ที่สุด จนถึงเทาอ่อนที่สุด     การใช้ค่าน้ำหนักจะทำให้ภาพดูเหมือนจริง และมีความกลมกลืน ถ้าใช้ค่าน้ำหนักหลาย ๆ  ระดับจะทำให้มีความกลมกลืนมากยิ่งขึ้น และถ้าใช้ค่าน้ำหนักจำนวนน้อยที่แตกต่างกันมากจะทำให้เกิด ความแตกต่าง ความขัดแย้ง

ภาพไฮคีย์ (Highkey)
ภาพโลว์คีย์ (Low key)

**ลักษณะของน้ำหนักสีของภาพที่มีบริเวณส่วนใหญ่สว่างขาวสดใส เรียกว่า ภาพไฮคีย์ (Highkey) ให้ความรู้สึกอ่อนหวาน นุ่มนวล

        **ส่วนภาพที่มีบริเวณส่วนใหญ่เข้ม มีเงาและมืด เรียกว่าภาพโลว์คีย์ (Low key) ให้ความรู้สึกที่เข้มแข็งและลึกลับ

ภาพ : ลักษณะพื้นผิว

6.ลักษณะพื้นผิว (Texture)

       คือลักษณะของบริเวณผิวหน้าของสิ่งต่าง ๆ ที่เมื่อสัมผัสแล้วสามารถ  รับรู้ได้ ว่ามีลักษณะอย่างไร หยาบ ขรุขระ เรียบ มัน ด้าน เนียน สาก หรืออื่นๆ ลักษณะที่สัมผัสได้ของพื้นผิว มี  2  ประเภท คือ
      1. พื้นผิวที่สัมผัสได้ด้วยมือ สัมผัสได้จริงเช่นในงานศิลปะ ต่างๆที่เราสัมผัสได้ 

      2. พื้นผิวที่สัมผัสได้ด้วยสายตา จากการมองเห็นแต่ไม่ใช่ลักษณะที่แท้จริงของผิววัสดุนั้น ๆ เช่น การวาดภาพก้อนหินบนกระดาษ   จะให้ความรู้สึกเป็นก้อนหินแต่สิ่งที่เราสัมผัสเป็นกระดาษ  ถือว่า เป็นการสร้างพื้นผิวลวงตา  ให้สัมผัสได้ด้วยการมองเห็นเท่านั้น ซึ่งการถ่ายภาพจะใช้วิธีนี้
        พื้นผิวหยาบ จะให้ความรู้สึกกระตุ้นประสาท หนักแน่น มั่นคง แข็งแรง ถาวร   ,พื้นผิวเรียบ  จะให้ความรู้สึกเบา สบาย

การใช้ลักษณะของพื้นผิวที่แตกต่างกัน  เห็นได้ชัดเจน  จากงานประติมากรรม และมากที่สุดในงานสถาปัตยกรรม เช่น อาคาร ต่างๆ

         ลักษณะพื้นผิวของวัตถุมีอยู่มากมายหลายชนิด ให้ความสวยงามและความรู้สึกเร้าอารมณ์ที่แตกต่างกัน  ซึ่งการรู้จักเลือกลักษณะพื้นผิวประกอบในภาพให้เหมาะสม เช่น จัดวัตถุผิวเรียบบน

พื้นผิวที่ขรุขระ จะทำให้ภาพมีลักษณะที่ตัดกัน มองเห็นวัตถุผิวเรียบได้เด่นชัดขึ้น เป็นต้น

วงจรสี
สีสันในภาพ

7.สี(Color)

       สีเป็นองค์ประกอบที่มีอิทธิพลต่อความ รู้สึก และกระตุ้นความสนใจในการดูและมอง  เราต้องเรียนรู้และเข้าใจสีในการใช้องค์ประกอบ ว่าสีมีอิทธิพลอย่างไร รู้จักแสงสี รู้จักวรรณะของสี เช่นสีแดงให้ความรู้สึกร้อนแรง,สีเขียวให้ความรู้สึกร่มเย็น,สีน้ำเงินให้ความรู้สึกสุขุม

        เวลาเราจะถ่ายทอดเรื่องสีจะต้องยึดหลัก กลมกลืน ของการใช้วรรณะสี โดยมีหลักว่า เราจะใช้สีในวรรณะร้อนและเย็นไม่เท่ากันเช่นใช้70-30หรือ20-80 ไม่มีสูตรตายตัวอยู่ในอารมณ์ภาพ

ภาพ :ที่ว่าง

8.ที่ว่าง (Space)

       เป็นองค์ประกอบในการบ่งบอกอาณาเขตของรูปร่างและรูปทรง เป็นพื้นที่ว่างในภาพ เช่นถ้าเราเข้าไปในห้องหนึ่งที่ว่างเปล่า ส่วนว่างเปล่าคือที่ว่าง แต่ถ้าเราใส่โต๊ะ เก้าอี้ไป พื้นที่ว่างก็จะเปลี่ยนแปลง ว่าจะแน่นหรือหลวมและมีประโยชน์ใช่สอยอย่างไร

       นี้คือประโยชน์ของภาพเวลาที่เราถ่ายภาพ จะมีคนอ้างถึงภาพดูแน่นไปหรือหลวมไป อันนี้เขาอิงที่ว่าง ถ้าเราเข้าใจ  เราก็จะสามารถถ่ายทอดภาพให้ดูไม่ว่างไปหรือหลวมไป หรือแน่นไปได้ส่วนมากที่ว่างจะใช้ในงานออกแบบที่อยู่อาศัย

9.สรุป

เมื่อเราเรียนรู้ศิลปะองค์ประกอบเบื้องต้นแล้ว เราก็สามารถไปเรียนรู้ องค์ประกอบภาพเบื้องต้น

ต่อไป เพื่อให้ภาพเรามีรูปแบบและสวยต่อไป

สามารถไปศึกษาเพิ่มเติมเรื่อง ELEMENTS OF COMPOSITION ตามลิงค์นะครับ

ภาพ-บทความ : ช้างอิมเมท 64